کدام ترشحات زنانه خطرناک است؟

همه خانم‌ها از زمانی که به سن بلوغ می‌رسند و اولین قاعدگی‌شان را تجربه می‌کنند متوجه تغییراتی اساسی در بدن‌شان می‌شوند و در عین حال ممکن است بیماری‌های جدیدی را تجربه کنند که تا به حال هیچ چیز در موردشان نمی‌دانستند.

همه خانم‌ها از زمانی که به سن بلوغ می‌رسند و اولین قاعدگی‌شان را تجربه می‌کنند متوجه تغییراتی اساسی در بدن‌شان می‌شوند و در عین حال ممکن است بیماری‌های جدیدی را تجربه کنند که تا به حال هیچ چیز در موردشان نمی‌دانستند. یک دسته از این بیماری‌ها، عفونت‌های مختلف ناحیه تناسلی و ترشحات حاصل از آن است. البته همه ترشحات غیرطبیعی محسوب نمی‌شود و نیازی به درمان ندارد. اگر همیشه راجع به این ترشحات سؤال‌هایی در ذهن‌تان داشتید و راحت نمی‌توانستید آنها را از پزشک خود بپرسید صحبت‌های دکتر آزیتا صفارزاده، متخصص زنان و فوق‌تخصص نازایی و لاپاراسکوپی را در این مورد از دست ندهید.

این ترشحات طبیعی است و درمان نمی‌خواهد:

ترشحات در خانم‌ها به 2 گروه فیزیولوژیک و پاتولوژیک تقسیم می‌شود. ترشحات فیزیولوژیک معمولا از شروع اولین قاعدگی تا یائسگی به علت تخمک‌گذاری ایجاد می‌شود که شفاف، بی‌رنگ و كمی کش‌دار است و در حدود روز 10 تا 18 سیکل عادت ماهانه میزان‌شان افزایش پیدا می‌کند. در حقیقت این ترشحات «استروژنیک» نامیده می‌شود و نشانه‌ای از تخمک‌گذاری است. حتی گاهی اوقات مقدارشان آنقدر زیاد است که فرد را به شک وامی‌دارد و مجبور می‌شود به مطب مراجعه کند درحالی که این ترشحات هیچ خطری ندارد. دومین نوع از ترشحات فیزیولوژیک، ترشحات سفید رنگ به مقدار بسیار کم، بدون بو، تا حدی کش‌دار، پنیری و بدون خارش است. درواقع چون ناحیه واژن نزدیک به مقعد است درصد کمی احتمال رشد قارچ وجود دارد حتی در حالت عادی یک دختربچه 3ساله هم ممکن است به این قارچ مبتلا شود كه هردوی این ترشحات طبیعی است و احتیاجی به درمان خاصی ندارد.

خود درمانی کنیم یا نکنیم؟!

اگر ترشحات فیزیولوژیک، بدون بو، شفاف یا سفید باشد نیازی به مراجعه پزشکی وجود ندارد. کسانی که ترشحات خیلی روشن سفیدرنگ به هم چسبیده و پنیری و بدون بو و یک مختصر خارش دارند می‌توانند بدون مراجعه به پزشک 7 شب از داروی ضد قارچ موضعی کلوتریمازول استفاده کنند اما اگر خوب نشدند بهتر است دیگر این درمان را ادامه ندهند و به پزشک مراجعه کنند. ترشحات پاتولوژیک نیز حتما نیاز به تشخیص و درمان پزشک دارد. بارها مشاهده شده است چون بیمار یک بار در گذشته مراجعه کرده بوده و درمان ضدقارچ گرفته بعد برای هر ترشحی به طور سرخود و بدون مشورت پزشک از همان درمان ضد قارچ استفاده می‌کند و وقتی به پزشک مراجعه می‌کند که متاسفانه وضعش از روز اول بدتر شده است. درحقیقت درمان هر ترشحی برحسب عامل پاتولوژیکش متفاوت است. اگر شما بخواهید درمان میکروبی را برای قارچ به کار ببرید جواب نخواهد داد، پس بهتر است در شرایطی که بیمار ترشح زرد، سبز، کف‌آلود و بدبو دارد حتما به پزشک مراجعه کند چون اگر خوب درمان صورت نگیرد ممکن است منجر به ناباروری و حتی آبسه‌های لگنی شود. گاهی اوقات به دلیل عدم درمان مناسب حتی مجبور می‌شویم تخمدان‌ها، رحم یا حتی قسمتی از روده و بخشی از مثانه را خارج کنیم.

به علائم دقت کنید!

ترشحات پاتولوژیک به چند دسته تقسیم می‌شود. این ترشحات ممکن است بر اثر یک قارچ بسیار شدید ایجاد شود. رنگ آنها سفید و مقدارشان بسیار زیاد است و گاهی اوقات آبکی و همراه با خارش فراوان و قرمز شدن ناحیه خارجی آلت تناسلی است. این بیماری کاندیدیاز نامیده می‌شود و احتیاج به درمان دارد. درمان آن معمولا با داروهای موضعی و خوراکی انجام می‌شود. دسته دیگر از ترشحات پاتولوژیک، ترشحات زردرنگ و بدبو است که بعضی اوقات با خارش بسیار زیاد همراه است. خود این ترشحات انواع مختلفی دارد. یکی از آنها «میکس میکروبیال» (باکتری‌هایی از انواع مختلف) نامیده می‌شود. برخی دیگر بر اثر باکتری «گاردنلا» یا گاهی اوقات حتی «تریکوموناس» ایجاد می‌شود که یک موجود تک‌یاخته‌ای است و خارش فراوان ایجاد می‌کند. در هر صورت معمولا درمان این ترشحات با داروی مترونیدازول است که به صورت موضعی و خوراکی استفاده می‌شود.

آنتی‌بیوتیک‌ها احتمال قارچ را بالا می‌برند؟!

از آنجایی که خوددرمانی در ایران خیلی رایج است خیلی اوقات بیمار 2 تا 4 روز آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کند و علائم بیماری که کاهش پیدا کرد دیگر آن را قطع می‌کند. با این کار كمی از میکروب‌های ناحیه واژن از بین می‌روند اما چون درمان کامل نشده برخی از آنها زنده می‌مانند و به آنتی‌بیوتیک مقاوم می‌شوند. به همین دلیل بیمار هر نوع آنتی‌بیوتیکی هم كه مصرف می‌کند متاسفانه این چرک قطع نمی‌شود و حتی ممکن است مجبور شویم جراحی انجام دهیم. آنتی‌بیوتیك حداقل برای 7 روز باید مصرف شود و بعد اگر پزشک صلاح دید قطع شود. مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک نیز به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. جالب است بدانید با خوردن آنتی‌بیوتیک احتمال ایجاد قارچ در ناحیه واژن بالا می‌رود. در واژن یک باسیل یا میکروب محافظ به نام «دودرلن» وجود دارد. این باسیل حافظ و نگهبان واژن است و نمی‌گذارد میکروب‌های دیگر وارد آن قسمت شوند و تا حدودی جلوی رشد قارچ را می‌گیرد اما زمانی که برای درمان یک بیماری مانند آنفلوآنزا یا سینوزیت و... آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنیم متاسفانه این باسیل خوب از بین می‌رود بنابراین احتمال رشد قارچ در ناحیه واژن زیاد می‌شود. بسیاری اوقات وقتی برای بیمار آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود مجبور می‌شویم به دلیل خارشی که دارد یک داروی ضدقارچ هم به او بدهیم تا اذیت نشود.

این عفونت باعث نازایی می‌شود!

ترشحات دیگری نیز وجود دارد که سبزرنگ یا زرد متمایل به سبز است که آن هم به علت «تریکوموناس»، «گونورآ» یا همان سوزاک می‌تواند ایجاد شود. این ترشحات درمان خاص خود را دارد كه به خصوص اگر سوزاک باشد درمان پنی‌سیلین لازم است و اگر تریکوموناس باشد درمان با مترونیدازول باید انجام شود. در این موارد نیز زن و شوهر باید هر دو تحت درمان قرار گیرند. اگر این ترشحات در بیمار تکرار شود توصیه می‌شود علاوه بر درمان، یکسری آزمایش‌های کلی دیگر از نظر بررسی هپاتیت، ایدز و... نیز داده شود چون بیماری‌های STD بیماری‌هایی هستند که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند و ممکن است باعث نازایی و عقیمی در مردها و زن‌ها شوند یعنی ممکن است در پروستات آقایان تکثیر شده یا باعث بسته شدن لوله‌های رحمی در خانم‌ها شوند.

شوهر هم باید درمان شود!

در مورد ترشحات پاتولوژیک به خصوص در قسمت ترشحات زردرنگ حتما باید درمان همسر را هم به یاد داشت چراکه این باکتری‌ها با رابطه جنسی به همسر هم منتقل می‌شود و اگر همسر درمان نشود می‌تواند در پروستات او باقی بماند و بعد دوباره با رابطه زناشویی به خانم منتقل شود. خیلی از خانم‌ها پس از مراجعه به پزشک و دریافت دارو درمان می‌شوند اما بعد از اولین نزدیکی دوباره این عفونت به آنها منتقل می‌شود و دوباره علائم بیماری در آنها ایجاد می‌شود. در مورد عفونت زردرنگ و بودار باید زن و شوهر هر دو تحت درمان کافی و منلسب قرار بگیرند.

چرا با مصرف داروهای ضدبارداری احتمال عفونت قارچی بالا می‌رود؟

داروهای ضدبارداری هم متاسفانه در عده محدودی باعث افزایش رشد قارچ می‌شود زیرا کسانی که داروهای ضدبارداری استفاده می‌کنند معمولا قبلا از کاندوم استفاده می‌کردند و با کنار گذاشتن آن اگر عفونتی در همسرشان باشد به آنها منتقل می‌شود و احتمال ایجاد قارچ افزایش پیدا می‌کند اما این داروها خود به تنهایی عامل افزایش رشد قارچ نیست. استرس نیز از آنجایی که روی سیستم ایمنی اثر می‌گذارد باعث افزایش کل عفونت‌ها در تمام بدن می‌شود، یعنی سیستم ایمنی که ضعیف شود فرد بیشتر دچار سینوزیت، سرماخوردگی، آنفلوآنزا و... می‌شود و مجبور می‌شود آنتی‌بیوتیک مصرف کند بنابراین احتمال ایجاد قارچ هم بیشتر می‌شود. اما اینطور نیست که بگوییم هر فردی که استرس دارد حتما عفونت واژینال می‌گیرد.

خانم‌های یائسه هم ممکن است مبتلا شوند!

از آنجایی که ترشحات فیزیولوژیک در خانم‌های یائسه کمتر است و محیط واژن خشک است، معمولا عفونت‌های شدید در این افراد کمتر اتفاق می‌افتد اما گاهی اوقات و به صورت نادر شاهد عفونت‌های خیلی شدید در خانم‌های یائسه هم هستیم بنابراین نمی‌توان گفت که اصلا عفونت نمی‌گیرند بلکه فقط کمتر دچار آن می‌شوند اما در هر حال آنها هم باید به پزشک مراجعه کنند. کسانی که ازدواج نکرده‌اند چون رابطه زناشویی ندارند به جز قارچ عفونت دیگری نمی‌گیرند.

ترشحات زمان بارداری به سختی درمان می‌شود

نوع ترشحات در زمان بارداری تفاوتی با سایر مواقع ندارد فقط اینکه در بارداری اتفاق بدی که می‌افتد این است که سیستم ایمنی ضعیف می‌شود. بیمارانی هستند که در تمام مدت بارداری‌شان ترشحات زرد رنگ دارند که پزشک برای درمان آنها انواع آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز می‌کند اما یا خوب نمی‌شوند یا اگر هم خوب شوند باز بعد از مدتی ترشحات‌شان بازمی‌گردد اما به محض اینکه زایمان می‌کنند و بعد از یك تا 3 ماه که ویزیت می‌شوند می‌گویند ما اصلا دیگر اثری از آن ترشحات نمی‌بینیم. دلیلش این است که بعد از زایمان سیستم ایمنی بدن دوباره به حالت عادی برمی‌گردد. اما در کل درمان‌هایی را که در دوره بارداری می‌توانیم برای خانم باردار انجام دهیم متفاوت است. در 3 ماهه اول خیلی از داروهای خوراکی و آنتی‌بیوتیک‌ها را ترجیح می‌دهیم برای بیمار تجویز نكنیم و از طریق درمان موضعی درمان صورت گیرد. همین باعث می‌شود كمی تاخیر در درمان پیش بیاید و نتوانیم این ترشحات زردرنگ را تا موقع زایمان کامل برطرف کنیم اما 90 درصد این ترشحات بعد از زایمان خود به خود برطرف می‌شوند.